حجیت ظن فقیه

اين کتاب ردی است بر نظريه «حجيت ظن فقيه» که قرن‌ها بر حوزه های علميه حاکم بوده و اساس نظام تقليدی حاکم بر فقه اسلامی و مبنای نوشتن رساله‌های توضيح المسائل می‌باشد. به طور خلاصه، اين نظريه بيان مي‌کند که «خبر واحد (يعني خبري که تنها از يک سلسله سند به پيامبر يا امامان منتسب می‌گردد) موجب گمان فقيه می‌گردد و فقيه بر اساس اين گمان خود حکم مي‌دهد و بر مکلف واجب است که از اين حکم گماني تبعيت نمايد».
هرچند حکماء بسياري در طول تاريخ شيعه، مخالفت خود را با اين نظريه ابراز داشته‌اند، اما اين کتاب نخستين کتابي است که به طور مبسوط تمامي ادلۀ موافقين «حجيت ظن» را به نقد کشيده است. نتيجه‌یي که از مجموعه استدلالات کتاب استنتاج مي‌گردد اين است که فقيه بايد فتواي خود را بر دلائل عقلاني و علمي استوار نمايد و فتواي خود را ثابت نمايد. بناءبراين بر سائرين هم واجب است که اين ادلۀ عقلاني و علمي را بررسي کنند و نظر درست را دريابند، پس مي‌توان در يک مسأله نظر يک فقيه را پذيرفت (بر مبناي عقل و علم) و در مسألۀ ديگري دلائل فقيه ديگري را تأييد نمود و از وي تبعيت نمود (بر مبناي علم و عقل).
عناوين فصلهاي ده گانه کتاب به اين شرح است: بيان معناي ظن در فقه، علم و برهان در قرآن و فقه و مغايرت آنها با ظن، بيان عقل و علم در قرآن وضرورت اعمال آن در احکام خدا، فقه و مباني آن، علل تبعيت اکثر امت از ظن فقهاء، علل رواج ظن بين فقهاء امت، احتجاج با شيخ انصاري پيرامون حجيت خبر واحد، استدلال به ادلۀ اربعه کتاب، سنت، عقل و اجماع، قول به قياس و احتجاج با قائلين به آن، کلمات اصحاب پيرامون ظن.