دفتر نشر آثار علامه حکیم سید محمد جواد موسوی غروی

تحدّی در قرآن

تحدی، در لغت، به معنای «مبارز طلبیدن» است و گرچه این لغت در قرآن کریم نیامده است ولی آیات بسیاری متضمن مفهوم فعلی و عملی «تحدی» می‌باشد. هم از یک سو، بین خدا و بندگان، و هم از سوی دیگر، بین بندگان و خ...

اوصاف مؤمنان در قرآن

چرا علیرغم مبارزاتی که در طول تاریخ اسلام برای کسب آزادی و برقراری عدالت و مبارزۀ با ظلم و استبداد و استکبار در جوامع اسلامی شده، همچنان اوضاع مسلمانان رو به انحطاط و زوال دارد؟ در حالی که قرآن سراسر ...

شفاعت در قرآن

مفهوم «شفاعت» نیز بمانند بسیاری دیگر از مفاهیم فکری و اعتقادی در اسلام، در گذر زمان، دستخوش انحراف و تغییر معنا، خصوصاً در میان شیعیان، گشته است. همین امر باعث شده است بخشی از مسلمانها، در عمل به دستو...

حقوق در اسلام (بخش اول ـ خصائص فرد)

درآمد مبحث حقوق (حقوق فرد، حقوق خانواده، حقوق اجتماع، حقوق دولت ـ ملت، حقوق ملت ـ دولت)، باید منظر و دیدگاه قرآن نسبت به انسان باشد. از اینجا كه اصلاً انسان چیست؟! مقدمةً (كه مقدمۀ واجب، واجب است)، با...

مثل در قرآن

بیست و سه جلسه سخنرانی که ذیلاً ارائه می‌گردد، در موضوع «مَـثَل در قرآن» است. «مَـثَل» را براي فهماندن بهتر مطلب بکار می‌برند، يعني هر كس بخواهد مطلبي را به شنونده خود بهتر تفهیم نماید، با ذکر «مَـثَل...

قضاء و قدر در قرآن

در مورد قضاء و قَدَر گمان عامۀ مسلمانان بر این است که هر پیش آمدی که برای آحاد انسانها، در طول حیاتشان اتفاق مي‌افتد، از قبل و به خواست خدا تعيين شده، و تغيير آن به ارادۀ ما نيست. بی‌تردید چنین نگرشی ...

سبیل در قرآن

در قرآن کلماتی بکار می‌رود که شاید نتوانیم در فارسی با همان یک کلمه، معادل‌سازی کنیم و مجبور هستیم که آن را با چند کلمه بیان کنیم. صراط و سبیل در قرآن نیز از این کلمات هستند. صراط در زبان فارسی به معن...

شک و یقین در قرآن

بحث‌هاي من تكيۀ بركلام و كتاب خدا است و بيشتر درصدد اثبات حقانيت آن هستم. و اکنون ‏بحث در اثبات اين موضوع است كه، قرآن چيست؟ چه متني است؟آيا قرآن يك كتاب يقيني و ‏قابل فهم است؟ يا يك كتاب ظني وگماني و...

نماز و مفاهیم قرآنی آن

همه اديان، خصوصاً دين اسلام، پیروان خود را، علاوه بر انجام وظائف و مسؤولیتهای عملی، به اداء عبادات ظاهری نیز دعوت نموده‌اند. به وسيلۀ همين نمادهای ظاهري است که سایر مردم سراسر دنيا نوع آیین ایشان را ت...

صراط در قرآن

در این مجموعه پیرامون مفهوم صراط و سبیل در قرآن سخن می‌گوییم. «صراط» در لغت، متفاوت از «سبیل» و«طریق» است، و هریک ‏مفهوم خاص خود را دارد. بحث را با توضیح مفاهیم «صراط» شروع می‌کنیم و همه را به آیات قر...

دین و بازگشت به آن

چیزی که باید امروز همة مسلمانها از خود سؤال کنند این است که چرا باید دین داشته باشند؟ دین را برای چی می خواهند؟ چرا مسلمان باشند، نماز بخوانند، حج بروند، روزه بگیرند؟ این احکام برای کیست؟ و در طول هزا...

خطبه‌های عیدین (فطر و قربان)

مجموعه خطب عید فطر و قربان دکتر سید علی اصغر غروی

قرآن در قرآن

قرآن، یکی از مصادر در ثلاثی مجرد است به معنای خواندن، خواندنی که از روی نوشته باشد، یعنی مطلبی را که قبلاً نوشته‌اند، به آوای بلند یا کوتاه، یا در دل، روخوانی کنند. این مصدر، پس از نزول کتاب بر پیامب...

پیش زمینه‌های قیام امام حسین (ع)

چرا ما شیعه هستیم؟ چرا ما واقعۀ کربلاء را به این عظمت می بینیم؟ چرا حادثۀ کربلاء پدید آمد؟ حسین علیه السلام، در مباحَثات و مجادَلات و مناقَشاتی که قبل از حادثۀ عاشوراء داشته، مردم را متوجه این نکته...

حق و تکلیف

مباحث مطروح در جهان امروز، مخصوصاً در برابر اسلام، زياد است و شايد عمر ما و ديگر كساني كه در اين راه كوشش مي‌كنند، كفاف ندهد كه پاسخگوي همة سؤالات و اشكالات باشیم، ولي بر همة اهل ايمان فرض است كه اشكا...

امت و امامت

یکی از مباحث عمده در تاریخ تفکّر اسلامی موضوع امامت است. قرآن نسبت به همة انبیاء مسألة امامت و پیشوایی را مطرح کرده که در پی آن امت تشکیل می‌شود و امت گروهی است که از یک امام تبعیت می‌کند و دارای یک م...

ارتداد در قرآن

«ارتداد» به معنای برگشتن از عقیده‌یی و به عقیدة دیگر گرویدن است. حال سؤال این است که اگر كسي از عقيده‌يي به عقيدة ديگري برود، آيا مي‌شود او را کشت؟! این مسأله مخصوصاً بعد از انقلاب اسلامي و بالأخص بعد...

حجاب در قرآن

حجاب یکی از مسائل مطرح در جامعۀ امروز است که در رابطه با بودن یا نبودن و چگونگی آن اهل فن به تحقیق و گفتگو پرداخته‏اند. دکتر غروی در سخنرانی خود پیرامون این موضوع به تبیین دیدگاه قرآن می‌پردازد و در ا...

حقوق در اسلام (بخش سوم ـ حقوق خانواده)

قرآن می‌گوید انسانهای مؤمنی که می‌خواهیم دارای اخلاق انسانی، اجتماعی باشند و نمایشگر و تجلی‌گاه صفات جمال حق تعالی گردند، در یک کانون تربیت یابند و آن خانواده است. بناءبراین قرآن، هم به خانواده بسیار ...

دعاء در قرآن

این بحث راجع به «دعاء» و «چگونگي خواندن خدا» و اينكه «چگونه خدا را بخوانيم كه اين خواندن منتج به نتيجه شود» مي‌باشد. دعاء هميشه به نحوي در ميان بشر وجود داشته و بخشي از ارتباط بشر با ماوراء‌الطبيعه د...

صدر در قرآن

قرآن، «صدر» را به عنوان یک نماد، یا یک کلمة متشابه مطرح می‌سازد. «صدر» یک شاکلۀ خارجی هم دارد که عریض و قوی بودن آن نشان قدرت و اظهار توانمندی است. مثل پهلوان‌ها که به هنگام رویارویی با حریف، دکمه‌های...

زندگانی امام سجاد (ع)

سخن گفتن دربارۀ هر یک از ائمه وقت و مطالعۀ بسیار میطلبد. به خصوص ائمهیی که به آنها کمتر پرداخته شده است و از حقایق تاریخی ایشان کمتر صحبت شده است از جمله امام سجاد (ع). متأسفانه آنچه از ایشان در اذها...

علم اخلاق

سخنرانی‌های علامه سید محمد جواد غروی در بحث اخلاق. امروزه احتیاج بشر به دین و ایمان و خلق نیکو و پیروی از قانون الهی بیش از هر زمانی است. گمان می‌رود که سست شدن پایه‌های اخلاق در جامعۀ ما به مرز هشدا...

روشنفکری دینی

چرا مجموعه‌یی در جوامع اسلامی و در ایران به عنوان روشنفکران دینی پدید آمده است؟ این مجموعه چه اهدافی را تعقیب کرده و می‌کند؟ آیا توفیقاتی نصیب او شده است؟ شکست‌های او در چه حیطه‌هایی بوده و دلایل آن چ...

طالوت، تابوت، جالوت

بعضی از داستانهایی که به تفصیل در تورات آمده است، به شکل موجز و خلاصه در قرآن بازآفرینی شده، ولی به هیچ وجه منطبق با تورات نیست. قرآن یک چهارچوب خاصی برای خود دارد و نشان می‌دهد که نتیجه‌یی که می‌خواه...

حقوق دراسلام (بخش دوم ـحقوق مادی ومعنوی)

هیچ انسانی نمی‌تواند تنها زیست کند. از این جهت اجتماع را تشکیل داده است. پس از تشکیل به دنبال این است که راه محافظت از آن را بیابد. راه حفظ دستاوردهای بشری را. تا دچار آسیب و فساد و از بین رفتن نشود....

امامت و ولایت

سخنی با وعّاظ و اهل منبر

توجه تنها به ظاهر قرآن و دین و عدم توجه به بطن آن، موجب کجی و انحراف در دین و همچنین غفلت مسلمانان از متن می‌شود. از جمله موضوعاتی که فقط به ظاهر آن پرداخته شده است، وَلایت و دوستی می‌باشد. وَلایت، مح...

علل شکست قیام امام حسین (ع)

پیش از آنکه وارد بحث اصلی بشوم، متذکر می‌شوم که سخن من بر خلاف همۀ گویندگان در همۀ مراسمی است که به این مناسبت تشکیل می‌شود. عنوان گفتار من شکست قیام ابی عبدالله الحسین علیه السلام است، نه پیروزی آن‌....

نفس در قرآن

آن چیزی که انسان به آن شناخته می‌شود و به آن ذات انسانی می‌گویند، در قرآن «نفس» خوانده شده است. به لغت امروز ممکن است به آن روان یا روح، و حتی بخشی از آن به عقل هم گفته شود. در واقع، این نفس، اساس وجو...

رفعت و ذلت در قرآن

انسان تا کجا می‌تواند خویشتن را به خدای نزدیک کند و عظمتی به عظمت او یابد و خداوند او را تا چنان مقامی نزد خود بالا برد، آنگونه که در مورد مسیح می‌گوید «إِذْ قَالَ اللّهُ يَا عِيسَى إِنِّي مُتَوَفِّيك...

تهمت‌ها و افترائات

اختلاف بین اهل علم یعنی سخنگویان رسمی دین همیشه وجود داشته است. ولی غالباً پنهان مانده و هیچ نشست و گفت‌ وگویی برای حل آنها صورت نمی‌گیرد. اما در عوض غیبت‌ها و تهمت‌های فراوان، بی درنظرگرفتن شخصیت و ح...

تفسیر ترتیبی حمد و بقره (دکتر غروی)

امنیت در قرآن

امنیت در قرآن چکیده آنچه امروز دنیا با آن مواجه است مسألۀ تفکر و اندیشه است؛ «چگونه اندیشیدن و بناء آن را بر چه چیز نهادن»! اتفاقات خوب و بدی که در نقاط مختلف دنیا شاهد آنیم، ناشی از یک جهان‌بینی و ...

جامعه شناسی دروغ در قرآن

آیا می‌دانید دیدگاه قرآن نسبت به جوامع و مردمانی که دروغ را کارساز میدانند و برای پیشبرد اهداف خود به آن متوسل می‌شوند چگونه است؟ آیات کتاب، دقیق و عالمانه، جامعه را بررسی می‌نماید و روحیات انسانهای د...

کلام در قرآن

کلام اصولاً چیست؟ و قرآن کلام را چگونه می‌نگرد؟ کلام الهی با کلام بشر چه تفاوت‌هایی دارد؟ برخورد ما با کلام چگونه است؟ قرآن دو نوع کلام را در برابر هم می‌گزارد، کلام وحی (کلام الهی، کلام فطرت، کلام ...

قتال در قرآن

در مبحث «حق و تكليف» پيرامون اين مسأله صحبت كرديم كه قرآن تا كجا انسان را صاحب حق مي‌داند و تا چه میزان داراي تكليف. در آنجا با استناد به آيات قرآن و كلام امیرالمؤمنین علیه السلام در نهج‌ البلاغه، توض...

امام موسی کاظم علیه السلام

بررسی زندگی، افکار، گفتار و اعمال ائمه صلوات الله علیهم، به ویژه تأمل و تفکر در حیات امامانی چون باقر، صادق، کاظم و رضا علیهم السلام، گستره‌یی بیش از این می‌طلبد. چرا که ایشان از زمان و فضای مناسب‌تر...

قلب در قرآن

از منظر قرآن قلب جایگاه نزول وحی و هبوط جبریل است، یعنی جبریل در قلب پیامبر می‌نشیند. «قُلْ مَنْ كَانَ عَدُوًّا لِجِبْرِيلَ»(بقره-97) ای پیامبر به آن کسانی که با جبریل دشمنند (یعنی با نزول وحی و این ک...

محاربه در قرآن

دکتر سید علی اصغر غروی، در ضمن تفسیر ترتیبی قرآن در پاییز ۱۳۸۸، طی ۱۰ جلسه، آیۀ ۳۳_مائده، مشهور به آیۀ #محاربه را تفسیر کرده‌است.

دین را خدا برمی‌گزیند، نه بشر

آنچه مسلمانها از آن رنج می‌برند، پیروی از مجموعه‌یی از داده‌ها و دانسته‌ها و خرافاتی است که به عنوان دین، خودهاشان ساخته‌اند، و سپس بر آن پای فشرده‌اند. بی‌آنکه اندکی تفکر و تعقل و تدبر در مجموع آنها ...

حکمت در قرآن

فقه استدلالی در مسائل خلافی

اين کتاب در پنج بخش تنظيم شده است؛ بخش اول برخي از قواعد و احکام کلي در اسلام را بررسي مي‌نمايد، قواعدي مانند: «اصل حليت اشياء»، «وجود دفع حدود و تعزيرات به شبهات» و... که...

حجیت ظن فقیه

اين کتاب ردي است بر نظريه «حجيت ظن فقيه» که قرنها بر حوزه هاي علميه حاکم بوده و اساس نظام تقليدي حاکم بر فقه اسلامي و مبناي نوشتن رساله‌هاي توضيح المسائل مي‌باشد. به طور خلاصه، ا...

مقالات وارد بر نقد مقالۀ «امام؛ پیشوای سیاسی، یا الگوی ایمانی؟»

روزنامه بهار در روز چهارشنبه، یکم آبان ماه، به مناسبت عید سعید غدیر مقاله‌یی با عنوان «امام؛ پیشوای سیاسی یا الگوی ایمانی؟» به قلم دکتر سید علی اصغر غروی منتشر نمود که بازتاب منتقدین را به دنبال داشته...

ظنّ‌فقيه،‌آغاز‌‌تشتّت‌و‌تخالف

فقه و فتاواي فقهي از منظر حکیم غروی

کدامین دست را باید برید؟

اشاره: در این مقاله با استناد به ادله لغوی و تاریخی و استناد به سنت قطعیه و سیاق آیات، نشان داده می شود که «ید» در قرآن، اغلب به معنای «قدرت»آمده، و «قطع» به معنای «ایجاد فاصله بین عامل و معمول». پس م...

فقه‌حکیمانه

آراء فقهی علامه غروی در یک نگاه

درباره ما

دفتر حفظ و نشر آثار و انديشه‌هاي حکیم سید محمد جواد موسوی غروي به طور منسجم از سال 1357 در قالب «دفتر نشر جمعه» کار خود را آغاز نمود.انتشار مجموعه جزوات «خطبه‌ها و جمعه&zwn...

امام؛ پیشوای سیاسی یا الگوی ایمانی؟

روزنامه بهار در روز چهارشنبه، یکم آبان ماه، به مناسبت عید سعید غدیر مقاله‌یی با عنوان «امام؛ پیشوای سیاسی یا الگوی ایمانی؟» به قلم دکتر سید علی اصغر غروی منتشر نمود که بازتاب منتقدین را به دنبال داشته...